Булатов Ирек Әлмир улы

Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған артисы (2008)

1995 йылда Өфө дәүләт сәнғәт училищеһын, 2011 йылда Көнсығыш иҡтисади-хоҡуҡ гуманитар академияһының “Ижтимағи-мәҙәни эшмәкәрлек” бүлеген тамамлай.

1995 - 2009 йылдар - М.Кәрим исемендәге Милли йәштәр театры актеры.

2009 йылда Мәжит Ғафури исемендәге Башҡорт дәүләт академия драма театры труппаһына ҡабул ителә.

“Ирек һеҙгә күскән икән, хәҙер тик Башдрамға йөрөрбөҙ инде” – тип хәбәр һалды таныштар, М.Кәрим исемендәге Милли Йәштәр театры актеры Ирек Булатов М.Ғафури исемендәге Башҡорт дәүләт академия драма театрында эшләй башлағас.

Күгәрсен районы Үрге Мөрсәләй ауылында Әлмир Ғәли улы һәм Әнисә Абдулла ҡыҙы Булатовтар ғаиләһендә тәүге бала булып донъяға килә. “Минең тыуған ауылым Оло Эйек буйында, бөйөк яҙыусы Зәйнәб апай Биишеваның ауылына яҡын ғына, кеше күҙенән бер яҡ ситтә, йәшенеп кенә урынлашҡан. Тәбиғәт ҡосағында ултырған матур ауылымды, асыҡ йөҙлө, ихлас күңелле ауылдаштарымды ныҡ яратам” – тип тыуған яғы тураһында һөйләй Ирек. Баласаҡ, үҫмер йылдар, йәшлек хәтирәләре тап шул ер менән бәйле. Бөгөн дә ул тыуған ауылына мөмкин тиклем йышыраҡ ҡайтырға тырыша –сөнки тыуған йортонда әсәһе йәшәй. Ғаиләләрендәге төпсөк бала – Илшат ҡустыһы күрше Сирбай ауыл мәктәбендә директор булып эшләй, уның тормош иптәше Фидалия –уҡытыусы. Ике йәшлек малайҙары бар.

Айгөл һеңлеһе лә тыуған ерҙән алыҫ китмәгән, Юлдыбай ауылында мәктәптә директор вазифаһын башҡара. Уның тормош иптәше Илдар - ауыл хакимиәте башлығы, ике бала үҫтерәләр.

Иректең атаһы Әлмир Ғәли улы – нефтсе, әсәһе – Әнисә Абдулла ҡыҙы – һатыусы булып эшләгән. Уларҙың ике балаһы уҡытыусы һөнәрен һайлай, ә өлкән улдары – Ирек – сәнғәт юлынан китә. Ҡайҙан бындай ынтылыш? Уның сере – атай менән әсәйҙең бала күңеленә һалған тәрбиәлә. Әлмир ағай сәнғәтте фанаттарса яратҡан кеше була, теле һәм радиопостановкаларҙың береһен дә ҡалдырмай, шулай уҡ районға килгән артистарҙың спектакль-концерттарын да һәр ваҡыт ҡарап бара, хатта ки ул һәр бер артистың тиерлек биографияһын һәм ижад юлын тәфсирләп белә. Башҡортостандың халыҡ шағиры, драматург Мостай Кәримдең “Сәнғәтте яратҡан кешеләр Ерҙең ҡояшлы яғында йәшәй” – тигән һүҙҙәре бар мәғәнәһендә Ирек Әлмир улының ата-әсәһенә ҡағыла. Сөнки улар йыр-моңға ғашиҡ булып, береһе гармун-баянда уйнап, икенсеһе йырлап, кистәрен, өй эштәренән бушаған ваҡытта үҙешмәкәр түңәрәктәрҙә ҡатнашып, ауылдаштары алдында спектаклдәр ҡуйып йөрөгән сәнғәтсә матур күңелле кешеләр була. Иректең артист булып китеүенең дә төп сәбәбе шулдыр, моғайын.

Ғөмүмән, һис тиктормаҫ, үҙһүҙле, хатта бер аҙ еңмеш тә була Ирек. Мәктәп йылдарында ата-әсәһе уны Өфөгә Р.Ғарипов исемендәге Республика гимназияһына уҡырға ебәрә. Әммә баш ҡалала уҡырға Ирек әҙер булмай сыға, ата-әсәһен йыш һағына һәм һигеҙенсе синыфты күрше ауылда тамамлай. Һигеҙ йыллыҡ ҡына мәктәп булыу сәбәпле, барыбер уға Өфөлә уҡырға тура килә. Был юлы Ирек үҙен ҡулға ала һәм Ф.Мостафина исемендәге 20-се мәктәп-интернатты тамалап, урта белемгә эйә була.

Һөнәр һайлағанда ул БДУ-ға барырға ҡарар итә. Бер йыл уҡығандан һуң, йәнә лә тормошон икенсе һуҡмаҡҡа йүнәлтә – Өфө дәүләт сәнғәт училищеһына уҡырға инә. Бәхетенә күрә, ул йылда Олег Закир улы Ханов (ул ваҡытта Милли Йәштәр театрының художество етәксеһе) театр өсөн махсус курс йыя һәм Ирек шул курста белем ала башлай.

Бөгөнгө көндә Ирек һәм уның курсташтары – Рөстәм Ғиззәтуллин, Эльмира Саматова, Николай Рихтер Өфөлә эшләйҙәр, ә башҡа һабаҡташтары бөтә Рәсәй буйлап таралышҡан. Уҡытыусыһы Олег Закир улының “Ҡайҙа ғына йөрөһәгеҙ ҙә, башҡа һөнәр һайлап, икенсе өлкәлә эшләһәгеҙ ҙә, донъяла ниндәй генә хәлдәр булыуға ҡарамаҫтан, һәр ваҡыт кеше булып ҡалығыҙ!” – тигән һүҙҙәре Ирек Әлмир улының тормош девизына әйләнгән.

Ирек Булатов 1994 йылда Өфө дәүләт сәнғәт училищеһының театр бүлеген тамамлап, Мостай Кәрим исемендәге Милли Йәштәр театрында эш башлай. Башлыса йәш тамашасылар аудиторияһы менән эшләгән театрҙа ун биш йыл дауамында уның ижади биографияһы ҡырҡтан ашыу образ менән тулылана. Т.Миңнуллиндың “Йәнкиҫәккәйем” музыкаль комедияһында – Шүрәле һәм “Диләфрүзгә дүрт кейәү”ендә – Исмәғил, М.Кәримдең “Йәйәүле Мәхмүт”ендә – Инсаф Мисбахов, “Ҡыҙ урлау”ында – Ҡотләхмәт, Н.Ғәйетбайҙың “Ауылға ҡыҙҙар килде” комедияһында – Хәйбулла һәм “Студенттар”ында – Алмас, Т.Ғарипованың “Ғилмияза”һында - Бикбау бей, Б.Аппаевтың “Эх, егеттәр, егеттәр”ендә – Руслан, Э.Ростандың “Романтиктар” комедияһында - Строфорелде һәм башҡа ролдәр башҡарып, тамашасы һөйөүен яулай.

Театр белгестәре һәм тәнҡитселәр ҙа Иректең актер эшенә үҙ баһаһын бирә, Мостай Кәрим әҫәрҙәре буйынса ҡуйылған “Йәләлетдин атай” спектаклендә башҡарған Йәләлетдин роле - Өфөнөң театр донъяһын яҡтыртыусы журналистар берләшмәһе “Пресса-2007” рейтингы буйынса “Иң яҡшы ир-ат роле” тип табыла. Шул йылдарҙа ул “Башҡортостандың атҡаҙанған артисы” тигән маҡтаулы исемгә лайыҡ була.

2009 йылда Ирек Булатов Мәжит Ғафури исемендәге Башҡорт дәүләт академия драма театрына эшкә күсә.

Репертуарҙа уйнаған ролдәре: “Яратыу гонаһмы?” (Т.Миңнуллин) спектаклендә Хәлил, “Их, кәләше лә кәләше!..” (Х.Зарипов) комедияһында – Ҡылысбай, “Ҡыҙыҡ был тормош”та (В.Шукшин) – Ир, инженер, шофер, “Мөхәббәт ҡарағы”нда (Ф.Бүләков) – Баһанур, “Зәки Вәлиди туған”да (Н.Асанбаев) – Әбделҡадир инан, “Артур+Нэнси”ла (Ш.Дилмөхәмәтова) – Король, “Эдип батша”ла (Софокл) – Тиресий, “Февраль.Буран…”да (З.Бураҡаева) – Ҡара кеше, “Ауыл адвокаттары”нда (М.Кәрим) - Кәшфулла, “Ҡаһым түрә”лә (Б.Бикбай, Х.Ирғәлин) – Аҡназар, “Бәхет хаҡы”нда (Х.Мөҙәрисова) – Эдуард, “Туй”ҙа (А.Чехов) – Нюнин, “Йүгер, Харис, йүгер…” комедияһында (Э.Йәһүҙин) Харис, “Ғәфү ит мине!” (И.Герман) мелодрамаһында – Айҙар, “Алтын асҡыс”та (А.Толстой) – Дуремар, “Йософ һәм Зөләйха” (Ҡол Ғәли, Ю.Сәфиуллин инсц.) – Рауил, “Руди-never off…” спектаклендә - балетмейстер Руди Ван Данциг, Стрелочник, учитель Пушкин ролдәрен; “Маугли” әкиәтендә (Р.Киплинг) – Шер-хан, Каа, «Experiment» (В.Красногоров) – Профессор, “Аҡ пароход”та (С.Айытматов) – Сәйетәхмәт, “Ҡара йөҙҙәр”ҙә (М.Ғафури, А.Абушахманов, Ш.Ғилманова инсц.) – Ғимаҙи ролдәрен башҡара.

Ирек Әлмир улы Булатов башҡорт киноһында ла ролдәр башҡарған: режиссер Булат Йосоповтың “Быяла юлсы” һәм “Оҙон-оҙаҡ бала саҡ”, Айнур Асҡаровтың “Урғала” фильмдарында уйнаған. Заман Драматургияһы һәм Режиссураһы Үҙәге ойошторған лаборатория сиктәрендә ҡуйылған спектаклдәргә әүҙем йәлеп ителә.

Ирек Булатовтың улы- Ильнур Өфө яғыулыҡ-энергетика колледжын тамамлаған, бөгөнгө көндә Армия сафында хеҙмәт итә.

Ирек Булатовтың яратҡан шөғөлдөре күп. Тәүгеһе – совет осоронда төшөрөлгән фильмдарҙы ҡарарға ярата, үҙе әйткәнсә, “ул фильмдарҙа мәғәнә бар һәм унда уйнаған актерҙарҙың да типажы аңлашыла”.

Икенсе яратҡан шөғөлө – китап уҡыу. “Китапханаларҙағы китаптарҙы уҡып бөттөм, хәҙер һатып алам” – ти ул яратҡан шөғөлө тураһында.

Һәм, әлбиттә, иң-иң яратҡан шөғөлө – уның яратҡан эше. Ул башҡа бөтә шөғөлдәренән дә өҫтөн тора, әммә улар бөтәһе бергә бер-береһен тулыландыралар. “Миңә тәғәйен бирелгән һәр ролде ихлас күңелемдән башҡарам. Ғөмүмән, мин бер ролдән дә, ижади эштән дә баш тартмайым. Әгәр миңә тәҡдим итәләр, ул ролдә мине күрәләр икән – тимәк, мин дә үҙ яғымдан был роль асылһын өсөн көс һалырға, уйланырға, эшләргә тейешмен. Сәхнәлә актер йәшәй, сәхнә – ул тамашасыға әйтер урын ғына түгел, ә үҙеңдең дә күңелеңде сафландыра, байыта торған изге майҙан. Ролдәр булһын ғына, ә уларға йән өрөү – беҙҙең бурыс!..” –тип фекерҙәре менән бүлешә актер.

Ирек Әлмир улы ла, һәр ижад кешеһе һымаҡ, бик күп төрлө образдарҙы сәхнәгә алып сығырға, янып-ярһып ижад итергә хыялланып йәшәй. Хыялдар – киләсәккә ынтылыш, изге уй-маҡсаттар, яңы һулыш, әйҙә, улар һәр ваҡыт тормошҡа ашһын!..

Динара Кәримова.